Polskie rzeki od wieków są sercem naszego krajobrazu. Są również kluczowym elementem ekosystemu, źródłem wody pitnej, domem dla niezliczonych gatunków zwierząt i roślin. Niestety, w obliczu współczesnych wyzwań ekologicznych, wiele z nich staje się zagrożonych. Działania takie jak budowa zapór, regulacja brzegów czy zanieczyszczenia przemysłowe mają destrukcyjny wpływ na naturalne procesy ekologiczne. Problem złego stanu wód w polskich rzekach powraca cyklicznie. Przynajmniej raz w roku możemy usłyszeć gdzieś o tonach śniętych ryb i martwej rzece. Mimo zapewnień organizacji zajmujących się dbaniem o stan wód, że sytuacja jest pod kontrolą, problem nie znika, a skala się powiększa.
Na ratunek przychodzi inicjatywa „Siostry Rzeki”. Grupa artystyczno-społeczna, dla której ten problem jest ważny i chce, abyśmy my też go zauważali. Projekt ten powstał jako odpowiedź na plany budowy zapór i regulacji rzek, które mogą nieodwracalnie zmienić nasz krajobraz wodny oraz wpłynąć na życie lokalnych społeczności. Główne hasło inicjatywy brzmi „Obudź w sobie Siostrę Rzekę”, co symbolizuje bliskość i relację człowieka z naturą oraz nawołuje do działania na rzecz ochrony rzek.
Działalność kolektywu opiera się na „przekonaniu, że rzeka jest dyskryminowaną przez państwo osobą”.
Projekt „Siostry Rzeki” wykorzystuje siłę sztuki, aby zwrócić uwagę na problem i edukować społeczeństwo. Jednym z kluczowych elementów projektu jest mobilizacja lokalnych społeczności. Jego uczestniczki organizują różnorodne akcje performatywne, happeningi oraz warsztaty. Często spotykają się na brzegach rzek, gdzie prowadzą działania mające na celu przyciągnąć uwagę na piękno i wartość naturalnych rzek oraz zagrożenia, jakie niesie za sobą ich regulacja i zanieczyszczenia. „Siostry Rzeki” dzięki swoim działaniom nie tylko zwiększają świadomość ekologiczną, ale również budują więzi społeczne i wspierają działania oddolne na rzecz ochrony środowiska.
Inspirację artystyczną kolektywu stanowią rodzime tradycje ludowe oraz etnografia – sama idea nawiązuje do ludowej rzeźby przedstawiającej personifikację Wisły i jej dopływów, przechowywanej w toruńskim Muzeum Etnograficznym. Protesty Sióstr Rzek charakteryzują się wykorzystaniem podczas happeningów tabliczek z nazwami rzek oraz upcyklingowe stroje kąpielowe z wyhaftowanymi hasłami ekologicznymi (https://pl.wikipedia.org/wiki/Siostry_Rzeki).
Zachowanie naturalnego biegu rzek to ochrona bioróżnorodności, przeciwdziałanie powodziom oraz dbałość o krajobraz, który jest częścią naszego dziedzictwa.
ADRIANNA KOTLIŃSKA
- https://kultura.onet.pl/wywiady-i-artykuly/cecylia-malik-i-siostry-rzeki-burzyc-tamy-jak-patriarchat-wywiad/1xr8dwh
- https://siostryrzeki.wordpress.com/
- https://straznicy.wwf.pl/siostry-rzeki-w-warszawie/
- https://24legnica.pl/co-robily-cecylia-malk-i-siostry-rzeki-nad-odra-w-chobieni/
- https://krytykapolityczna.pl/kultura/paulina-januszewska-cecylia-malik-siostry-rzeki-aktywizm-sztuka/