W tym roku przypada 82. rocznica wybuchu powstania w getcie warszawskim. Była to bohaterska zbrojna walka żydowskich organizacji bojowych z Niemcami, trwająca od 19 kwietnia 1943 r. do 15 maja 1943 r. i największy akt militarnego oporu Żydów podczas II wojny światowej.
Mężczyźni i kobiety z niezłomną siłą i odwagą walczyli o swoje życie i godność. Zareagowali oni na odezwę Żydowskiej Organizacji Bojowej wydanej w dniu kolejnej, podjętej przez Niemców, akcji deportacyjnej (18 stycznia 1943 r.). Jej fragment brzmiał następująco: „…Żydzi (…) Nie idźcie bezwolnie na śmierć! Brońcie się! Weźcie topór, łom, (…), zabarykadujcie wasze domy! Niech Was tak zdobywają! W walce macie możliwość ratunku (…) Walczcie (…)”. Przystąpiono do opracowania strategii przyszłego ruchu oporu. W piwnicach domów zaczęto budować bunkry z dostępem do wody, elektryczności i zapasami jedzenia. Jednocześnie zdobywano i gromadzono broń oraz szykowano się do walki. Przyszłych powstańców zagrzewały hasła powstającego podziemnego miasta: „Jeżeli przetrwać – to tylko jako wolni ludzie, a jeżeli to jest niemożliwe, to jako wolni ludzie zginąć. W walce zwyciężymy śmierć”.
Działania zbrojne rozpoczęły się w poniedziałkowy ranek 19 kwietnia 1943 r., kiedy Niemcy wkroczyli od ulicy Nalewki do opustoszałej dzielnicy żydowskiej z zamiarem jej ostatecznej likwidacji. Pomimo braków w uzbrojeniu i wyszkoleniu, Żydzi zadawali znaczące straty okupantowi niemieckiemu. W tej nierównej walce powstańcy nie mieli większych szans i wiedzieli o tym od początku. Wobec perspektywy nieuchronnej zagłady i nie mając nadziei na zwycięstwo, wybrali śmierć z bronią w ręku.
Ostatnim aktem tragedii warszawskich Żydów było wysadzenie w powietrze przez Niemców Wielkiej Synagogi przy ulicy Tłomackie (16 maja 1943 r.). Getto przestało istnieć.
Zadbajmy o to, by pamięć o jego bohaterach przetrwała. W tym szczególnym dniu, oddając hołd i pamiętając o ofiarach Holokaustu, przypnijmy żółte żonkile i z pełną świadomością mówmy o współodpowiedzialności za los nas wszystkich, za los świata.
Tekst powstał na podstawie:
https://polin.pl/pl/powstanie-w-getcie-warszawskim
https://sztetl.org.pl/pl/slownik/powstanie-w-getcie-warszawskim
